TEAK PRODUCTION

1.   

   UZARISHAJI BORA WA MITIKI

                       http://agricomlizy.blogspot.com

                                By Faraja Israel Lwoga

                                Field Agriculture Officer

                              Cell no. +255 719 886 932

        UTANGULIZI

Mitiki ni mti unaotengemewa na watu wengi kutokana na ubora wake hasa katika uimara wa mbao zake kwani huteleza na hung’aa sana pia mchwa hawawezi kushambulia mti huu,  Jina kamili ni (Teak tree) tectonagrandis.
UANDAJI  WA MBEGU

Ø                             Mbegu ya mtiki inatakiwa kulowekwa kwenye maji kwa siku tatu na kila baada ya     masaa kumi na mbili unamwaga maji na kuweka mengine hii ni kwasababu ya     kuondoa sumu iliyo kwenye maganda yake ya nje kwa sababu ni magumu ambayo                   mche hauwezi kutoka kiurahisi, Au unaweza kusugua maganda kwa kutoa (hard                    cort) ngozi ngumu ya mbegu ya mtiki baada ya kufanya hivyo unawaga kwenye kitaru            kilicho tayarishwa vizuri kulingana na idadi ya miche unayohitaji kuotesha unaweka               (farm yard manure) mbolea ya ngombe au ya kuku, au udongo wenye lutuba ambao ni           mweusi (dark soil).

                Njinsi ya kuaandaa udogo wa kuchanganya ni udogo wa msituni,mbole za            wanyama kama kuku,ng’ombe,mbuzi n.k ,pumba za mpunga na mchanda  (forest soil,manure,rice polish&sand) kwa uwiano wa  3:2:1:1  hii itasadia mmea kupata hewa ya kutosha kwenye viriba na kuhifadhi unyevu vizuri kwenye viriba yako mkulima,

•       Unamwagilia maji kabla ya kusia mche au mbegu, unaweza kupanda moja kwa moja mbegu au kupanda miche kutoka kwenye kitaru chako kilicho tayarishwa vizuri.

 UPANDAJI WA MTIKI

         Upandaji wa mitiki huafanyika mara baada ya mvua za kwanza kuanza kwa sababu                  ukuaji wa miche midogo huitaji mvua za kuendelea kwa kipindi kirefu, pia mvua za                  kwanza huwa na nitrogen ya kutosha kusaidia ukuaji wa mimea.

• Vipimo vya upandaji kati ya mche na mche ni mita 2.5 mpaka 3, kama utatumia kipimo cha mita 3 kwa 3 ekari moja (mita 70 kwa 70) itaingia miche 530 kwa wastani. Miche ya mitiki hubananishwa wakati wa upandaji ili kuisaidia ikue kwa kunyooka kwenda juu ingawa mingine ya katikati itapunguzwa baada ya miaka 5-6 kuipa nafasi ile iliyobaki kama 260 iweze kunenepa     zaidi.
• Mashimo ya mitiki hayahitaji kuchimbwa kabla kwa sababu yanaweza kufukiwa na mvua, kwa kawaida mashimo haya yana kuwa na urefu usiozidi futi moja (urefu wa rula ya mwanafunzi yaani cm 30) kwa hiyo siku ya upandaji wachimbaji wa mashimo ndio wawe wapimaji wa nafasi kati ya mti na mti. Wale wapandaji wahakikishe kwamba sehemu ya mzizi inakuwa chini ya ardhi na imefunikwa na udongo yote na sehemu ya shina inakuwa juu.
• Miti kishapandwa iachiwe sehemu kidogo ya kisahani kwa ajili ya kuhifadhia maji kidogo, nyasi kidogo zinaweza kuwekwa kuzunguka shina ili kuzuia unyevu kunyonywa na jua (evaporation) ingawa hii wakati mwingine inaweza kuwavutia mchwa wakashambulia miche  yako.
• Miche ikianza kuchipua baada ya siku chache vichipukizi zaidi ya kimoja vitachipua, hapa inatakiwa uvikate vyote na kubakiza chenya afya (viwili vitakuwa sawa)

           UANDAAJI WA MICHE YA MITIKI KABLA YA KUSIA

Upandaji wa mitiki hufanyika katika namna mbili, wa kwanza ni ule wa kupanda miche ikiwa mizima kutoka katika vifuko na ya pili ni kutumia miche toka kwenye kitalu ambako inashauriwa kuing'oa na kisha kukata sehemu ya mzizi na shina, ambako utabakiwa na mzizi 70% na shina 30%.

Kitaalamu miche iliyokatwa na kubaki kama vipandikizi ina sifa mbili kubwa

Miche ikiwa kwenye vifuko safi kwaajili ya kukua

(a) Miche itakayoota katika vipandikizi hivi ina uwezo mkubwa wa kuhimili ukame iwapo kutakuwa na upungufu wa mvua za msimu wakati wa upandaji. Mara nyingi miche ikipandwa kwenye mvua pungufu hufa sehemu ya juu ya shina/mche na sehemu ya chini ya mzizi kama vile miti inavyopukutisha majani, na hii husaidia kuhifadhi maji ndani ya mmea. Sasa kabla hili halijatokea sisi tunakata kabisa hizo sehemu zitakazo kufa iwapo kutakuwa na mvua pungufu.

(b) Miti inayoota katika vipandikizi inaasilimia kubwa zaidi ya kukua kwa kunyooka kwenda juu, wakati miti iliyokulia kwenye vifuko ina uwezo zaidi ya kupinda kwa sababu wakati wa uotaji ikiwa midogo, miche hushindana kukua na kukimbilia mwanga wa jua. Wakati huu ndio mche huanza kupinda kufuata mwanga ili kushindana na ile iliyokua haraka. Ili kuepuka hili, kata miche yako na ianze kuchipua upya ikiwa shambani kwenye nafasi.

Vipandikizi vilivyokatwa vinauwezo wa kukaa mpaka siku 7 bila kufa hadi siku ya kupandwa shambani, kwa maana hiyo unaweza kuvisafirisha toka mkoa mmoja hadi mkoa mwingine kwenda kuvipanda. Kama utakuwa umeandaa vipandikizi vyako na mvua zikawa bado kuanza, weka udongo kwenye chombo chochote mwagia maji kidogo (yasituame) halafu chomeka vipandikizi vyako na usubiri siku ya mvua kuanza ili ukavipande

UANDAAJI WA SHAMBA

Kabla ya kupanda miche ya mitiki shamba ni lazima liwe limeandaliwa, uandaaji wa shamba ni lazima ufanyike mapema kabla ya mvua kuanza kunyesha kwa sababu upandaju huanza mara baada ya mvua za kwanza kunyesha.

Uandaaji wa shmba la mitiki ni wakawaida kama ule wa mashamba mengine, visiki vyote ni lazima ving'olewe kisha majani yote yalimwe na ikiwezekana yatiwe moto kwa umakini wa hali ya juu kuepusha madhara ya moto.

Kama ulimaji utakuwa ni wa trekta au kutumia jembe la kukokotwa na wanyama (plau) hii ni nzuri zadi kwa sababu majani yatafukiwa ardhini na kuongeza rutuba kwenye udongo. Uuaji wa magugu kwa kutumia madawa kama Round up wanamazingira huwa hatushauri, ingwa ni njia moja ya haraka na nafuu zaidi kuliko kulima kwa jembe lolote lile.

Kwa ukanda wa pwani mvua za masika huanza kati ya mwezi wa 3 - 4 kwa hiyo ni vizuri sana kama utaanza kuandaa shamba kwenye mwezi wa 2 (February) na mvua za vuli huanza kwenye mwezi wa 11 (November) kwa hiyo shamba liwe tayari kwenye mwezi wa 10 (October)....

Mkurugenzi

Kwa msaada zaidi 

Wasiliana nami kupitia

+255719 886 932

Email: flwoga_9196@outlook.com
flwoga629@gmail.com 

UKITAKA MICHE YA MITIKI

Wasiliana na Mkurugenzi

Kilimo Bora,

0753 797722/0719886932

(01:30 asubuhi hadi 09:30 alasiri)